✍️ مقدمه
در هفته‌های اخیر، دولت عراق با وضع تعرفه‌ای ۱۳۰ دلاری بر هر تن میلگرد وارداتی، موجی از نگرانی در میان صادرکنندگان فولاد ایران به راه انداخته است. این اقدام ناگهانی می‌تواند یکی از مهم‌ترین بازارهای صادراتی میلگرد ایران را با چالش مواجه کند و به کاهش سهم ایران در بازار منطقه منجر شود.
🎯 جزئیات تصمیم تعرفه‌گذاری جدید عراق
بر اساس اطلاعیه رسمی وزارت بازرگانی عراق، تعرفه واردات میلگرد (rebar) از ۳ تیر ۱۴۰۴ به‌صورت رسمی به ۱۳۰ دلار بر هر تن افزایش یافت. این تصمیم در راستای حمایت از صنایع داخلی فولاد عراق اتخاذ شده، اما کارشناسان آن را ناگهانی، فاقد مشاوره و ضد تجارت منطقه‌ای می‌دانند.
📉 تأثیر تعرفه عراق بر صادرات فولاد ایران
❗ افت رقابت‌پذیری
با این میزان تعرفه، قیمت میلگرد ایران در بازار عراق تا ۱۵٪ افزایش خواهد یافت. در مقایسه با میلگرد ترکیه یا کشورهای آسیای میانه، این موضوع به‌شدت قدرت رقابت صادرکنندگان ایرانی را کاهش می‌دهد.
❗ توقف برخی قراردادها
برخی شرکت‌های خصوصی فعال در صادرات میلگرد آجدار، ساده و صنعتی به عراق اعلام کرده‌اند که قراردادهای اردیبهشت و خرداد آن‌ها تعلیق یا لغو شده است.
📦 عراق؛ یک بازار حیاتی برای فولاد ایران
عراق سالانه بیش از ۲ میلیون تن میلگرد مصرف می‌کند و ایران در سال‌های گذشته حدود ۶۰۰ هزار تن از این بازار را در اختیار داشت. این کشور همواره جزو ۳ مقصد اول صادرات فولاد ایران بوده است.
⚙️ واکنش انجمن فولاد ایران
انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران (ISPA) در بیانیه‌ای رسمی خواستار رایزنی وزارت صمت با طرف عراقی و تشکیل کارگروه مشترک تعرفه‌ای شده است. این انجمن تأکید کرده است که این تصمیم می‌تواند تأثیرات زنجیره‌ای روی کارخانجات، حمل‌ونقل، صادرات و نرخ ارز در بازار آزاد داشته باشد.
💡 راهکارهای پیشنهادی برای مقابله با تعرفه عراق
| راهکار | توضیح |
|---|---|
| تنوع‌بخشی به بازار هدف | تمرکز بر بازارهای جدید مانند پاکستان، سوریه، آسیای مرکزی |
| افزایش ارزش افزوده | صادرات میلگرد پوشش‌دار یا آلیاژی با نرخ تعرفه پایین‌تر |
| رایزنی دیپلماتیک | استفاده از ظرفیت وزارت خارجه و رایزنان بازرگانی ایران در بغداد |
| توسعه صادرات غیرمستقیم | صادرات از طریق مناطق آزاد مانند خرمشهر، بصره یا کردستان عراق |
✅ جمع‌بندی نهایی
تعرفه‌گذاری عراق بر واردات میلگرد، زنگ خطری جدی برای بازار صادراتی فولاد ایران است. با وجود رقابت شدید منطقه‌ای، ضروری است تصمیم‌گیران و فعالان این حوزه در جهت دیپلماسی اقتصادی، تنوع‌بخشی بازار و ارتقای فنی محصولات صادراتی گام بردارند. تا زمانی که راه‌حلی ساختاری برای کاهش ریسک‌های صادراتی به کشورهای همسایه طراحی نشود، این تهدیدها ادامه‌دار خواهند بود.