سازمان بورس و اوراق بهادار در تصمیمی تازه، اعلام کرد که سیستم قدیمی جریمه و پاداش برای کارگزاری‌ها و فعالان بازار حذف خواهد شد. این تصمیم بازتاب گسترده‌ای در میان کارشناسان و سرمایه‌گذاران داشته است، زیرا یکی از مهم‌ترین تغییرات ساختاری سال‌های اخیر به شمار می‌آید.
تصمیم تازه سازمان بورس چه معنایی دارد؟
جریمه و پاداش در بازار سرمایه چه کارکردی داشت؟
تا پیش از این، تخلفات کارگزاری‌ها یا معامله‌گران با جریمه روبه‌رو می‌شد و رعایت کامل مقررات پاداش‌هایی به همراه داشت. این مکانیزم شبیه به Reward & Penalty System (سیستم تشویق و تنبیه) بود که در برخی بورس‌های بین‌المللی هم اجرا می‌شود.
چرا حذف شد؟
مسئولان سازمان بورس اعلام کردند که این سیستم بیش از آنکه به کارایی بازار کمک کند، موجب بوروکراسی و پیچیدگی شده بود. بعضی کارگزاری‌ها راه‌هایی برای دور زدن جریمه‌ها پیدا کرده بودند و عملاً عدالت میان فعالان بازار زیر سؤال می‌رفت.
تغییرات تازه چه اثری بر بازار می‌گذارد؟
با حذف جریمه و پاداش، معاملات بورس ساده‌تر و شفاف‌تر خواهد شد. دیگر خبری از هزینه‌های پنهان و امتیازات خاص نیست. البته برخی نگران‌اند که نبود پاداش انگیزه کارگزاری‌ها برای رعایت دقیق مقررات را کم کند. به قول معروف: «چوب و هویج را که برداری، باید راه دیگری برای هدایت پیدا کنی».
دیدگاه کارشناسان و فعالان بازار
واکنش‌ها متفاوت است. گروهی از کارشناسان می‌گویند این تصمیم می‌تواند به سود سرمایه‌گذاران خرد باشد، چون آن‌ها از انتقال جریمه‌های غیرشفاف به فاکتورهایشان رها می‌شوند. گروه دیگر هشدار داده‌اند که حذف مشوق‌ها شاید نظم بازار را سست کند و نیاز به ابزارهای نظارتی جدی‌تر ایجاد کند.
آینده سرمایه‌گذاری در بورس با قوانین تازه
به نظر می‌رسد سازمان بورس قصد دارد تمرکز خود را بر شفافیت اطلاعات و نظارت مستقیم قرار دهد. این تغییر می‌تواند در بلندمدت به بهبود اعتماد عمومی کمک کند. اما همچنان باید دید که آیا این تصمیم در عمل به نفع بازار تمام می‌شود یا خیر.
سرمایه‌گذاران باید آماده باشند تا استراتژی‌های خود را با شرایط جدید هماهنگ کنند؛ همان‌طور که می‌گویند «ماهیگیر خوب کسی است که تورش را با موج دریا تنظیم کند».