بازگشت تحریم‌ها؛ فعال شدن مکانیسم Snapback

شورای اتحادیه اروپا در اقدامی رسمی اعلام کرد که مکانیسم Snapback (بازگشت خودکار تحریم‌ها) فعال شده و تمام تحریم‌هایی که پس از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ لغو شده بودند، دوباره اعمال می‌شوند. این تحریم‌ها علاوه بر حوزه مالی و بانکی، بخش فولاد و فلزات ایران را به شدت هدف قرار می‌دهد.

طبق این تصمیم:

• صادرات فولاد و محصولات نیمه‌ساخته (Semi-finished metals) به اروپا ممنوع می‌شود.

• واردات تجهیزات و فناوری مرتبط با صنعت فولاد به ایران نیز مسدود خواهد شد.

• ارائه خدمات بیمه و مالی به شرکت‌های ایرانی فعال در بخش فلزات محدود می‌شود.

تاثیر بر بازار فولاد ایران

صنعت فولاد ایران در سال‌های اخیر با وجود تحریم‌ها تلاش کرده بازارهای جدیدی پیدا کند، اما بازگشت تحریم‌های اتحادیه اروپا می‌تواند مسیر صادراتی ایران به بازارهای اروپایی و حتی برخی کشورهای همکار را محدودتر کند.

این اتفاق می‌تواند پیامدهای زیر را به همراه داشته باشد:

• کاهش تقاضا برای سنگ آهن و کنسانتره در داخل کشور به دلیل افت تولید.

• افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و بیمه برای صادرکنندگان فولاد.

• سخت‌تر شدن دسترسی به فناوری‌های روز و ماشین‌آلات مدرن فولادسازی.

به قول قدیمی‌ها: «باد خلاف اگر بوزد، کشتی بی‌بادبان سرگردان می‌شود.» صنعت فولاد بدون حمایت و برنامه‌ریزی در چنین شرایطی آسیب‌پذیر خواهد بود.

واکنش بازار و فعالان صنعت

بسیاری از فعالان صنعت فولاد معتقدند که این تصمیم می‌تواند صادرات ایران به کشورهای آسیایی و آفریقایی را هم غیرمستقیم تحت فشار قرار دهد؛ زیرا برخی از مسیرهای مالی و حمل‌ونقل وابسته به شرکت‌های اروپایی است.
در مقابل، برخی کارشناسان پیشنهاد می‌کنند:

• بازارهای جدیدی در آفریقا و آمریکای لاتین برای فروش فولاد شناسایی شود.

• سرمایه‌گذاری در صنایع پایین‌دستی و فرآوری مواد معدنی افزایش یابد.

• از ظرفیت‌های داخلی برای تولید تجهیزات و فناوری جایگزین استفاده شود.

ضرورت استراتژی جدید برای فولاد ایران

برای مقابله با این فشارها، شرکت‌های ایرانی باید مسیرهای تازه‌ای برای تأمین مالی و صادرات پیدا کنند. همکاری با کشورهایی مانند چین، هند و روسیه می‌تواند جایگزینی نسبی برای بازارهای اروپایی باشد. همچنین ایجاد ارزش افزوده در محصولات فولادی می‌تواند به جذب مشتریان جدید کمک کند.